In het eindexamenjaar van het vwo maken alle leerlingen een profielwerkstuk. Dit is een groot onderzoek over een onderwerp dat ze zelf kiezen. Het hoort bij het vakkenpakket dat ze volgen. Op Gymnasium Beekvliet is dit een belangrijk onderdeel van het onderwijs. Lennert Janssen uit Empel (18), Tom Assink uit Vught (18) en Freek van Noordenne uit Vlijmen (16) maakten samen een profielwerkstuk dat zo goed was, dat ze er een landelijke prijs mee wonnen: de KNAW Onderwijsprijs 2025.
In hun profielwerkstuk met de titel Us and them onderzochten ze wat populisme is en hoe dat werkt in de Nederlandse politiek. Populisme is een manier waarop sommige politici proberen steun te krijgen van ‘gewone mensen’ door zich af te zetten tegen de elite. De drie leerlingen lazen boeken en artikelen, interviewden politici van verschillende partijen en maakten een analyse. Ze ontdekten dat sociale media en polarisatie, dus het tegenover elkaar komen te staan van groepen mensen, steeds belangrijker worden bij populisme.
De drie leerlingen hadden elk hun eigen rol. Freek zegt: “We hebben allemaal een ander profiel, dus we hebben kennis van verschillende vakgebieden: rechten, marketing, filosofie en natuurwetenschap. De een is goed in theorie opzetten, de ander in het leggen van contact, en de derde in het analyseren. Daardoor konden we elkaar goed aanvullen.” Ze kozen het onderwerp omdat het actueel is. “Politici als Victor Orban, Donald Trump en Geert Wilders worden vaak populistisch genoemd. Wij wilden uitzoeken wat dat precies betekent en waarom het zo’n groot onderwerp is in de politiek.”
Met het onderzoek zijn ze nog niet klaar. Ze werken nu aan een artikel voor een landelijke krant. Zo willen ze hun kennis delen en mensen helpen populisme beter te begrijpen.
Hun begeleider, geschiedenisdocent Peter Burgers, is erg trots. “Toen ik hun idee hoorde, vond ik het ambitieus. Je moet als docent vaak leerlingen motiveren, maar dat was hier niet nodig. Lennert, Tom en Freek kwamen bijna elke dag met vragen of opmerkingen. Toen ik de eerste versies las, wist ik meteen: dit wordt iets bijzonders.” Burgers gaf hun profielwerkstuk een 10. In de 25 jaar dat hij docent is, heeft hij nog nooit een werkstuk van deze kwaliteit gezien.
De jury van de KNAW Onderwijsprijs was het daar helemaal mee eens. Zij vonden het werkstuk sterk opgezet, met veel interviews en een diepe analyse. Ook de schrijfstijl en de relevantie van het onderwerp kregen veel lof.
Gymnasium Beekvliet is erg trots op het resultaat. De school werkt al jaren aan het verbeteren van de begeleiding bij profielwerkstukken. Leerlingen beginnen al in klas 5 met het bedenken van een onderwerp. Tijdens een speciale profielweek maken ze een plan, doen ze bronnenonderzoek en zoeken ze experts die kunnen helpen. Daarna krijgen ze begeleiding van vakdocenten die kennis hebben van het onderwerp. Het project wordt afgesloten met een feestelijke avond waarop alle leerlingen hun werk presenteren aan ouders, docenten en medeleerlingen.
De KNAW Onderwijsprijs wordt sinds 2008 ieder jaar uitgereikt aan de beste profielwerkstukken van vwo-leerlingen in het hele Koninkrijk der Nederlanden. Per profiel worden drie werkstukken gekozen. De prijs is bedoeld om leerlingen, begeleiders en scholen te belonen voor bijzondere wetenschappelijke prestaties.
Lennert, Tom en Freek hebben met hun inzet en samenwerking laten zien hoe mooi en belangrijk onderzoek op school kan zijn.
